Mùa Altcoin (Altseason) thường rất ngắn và rủi ro cao. Thực tế, altseason là giai đoạn các đồng tiền điện tử ngoài Bitcoin bùng nổ mạnh trong thời gian ngắn (chỉ vài tuần hoặc vài tháng) khi dòng tiền dịch chuyển từ Bitcoin sang các altcoin khác. . Trong đợt tăng giá này, tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) lan rộng, đẩy giá alt lên mức không bền vững. . Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo cần thận trọng tối đa: có đến 90% altcoin có thể lao dốc đến 99% giá trị trước năm 2026. Nói cách khác, chỉ số tăng trưởng ngoạn mục của altcoin thường là “cái bẫy” – nếu không chốt lời kịp, lợi nhuận có thể bốc hơi trong nháy mắt.
Chiến lược thoát lệnh theo từng nhóm coin
Memecoin (đồng meme, vốn hóa nhỏ): Đây là nhóm rủi ro nhất. Các memecoin (ví dụ Dogecoin, Shiba, hoặc token niêm phong trên hiệu ứng cộng đồng) có thể tăng rất nhanh nhưng cũng giảm mạnh nhất. Khi đợt tăng giá bắt đầu, nên chốt lời rất sớm. Theo chuyên gia, khi “low-cap” (đồng vốn hóa nhỏ) bùng nổ thì phải “lock in profits” – nghĩa là chốt lời mạnh, chỉ giữ lại một phần rất nhỏ (5–10% “moonbag”) để nếu có tăng thêm nữa cũng chỉ giành phần thưởng nho nhỏ. Ví dụ, nếu memecoin tăng gấp 5–10 lần, có thể bán 70–80% số lượng nắm giữ và chỉ để một lượng nhỏ.
Midcap (đồng vốn hóa trung bình): Đây là các token có market cap tầm trung, thường là dự án nền tảng, DeFi, GameFi vừa và nhỏ… Chúng tiềm năng hơn memecoin nhưng vẫn chịu đòn nếu thị trường đổ vỡ. Theo “giai đoạn 3” của altseason, midcap thường tăng mạnh trong giai đoạn hưng phấn giữa chu kỳ. Chiến lược phù hợp là chốt lời từng phần khi đã đạt lợi nhuận lớn (ví dụ tăng gấp 3–5 lần). Phần còn lại có thể duy trì cho đến khi sang giai đoạn cao trào của altseason.
Bluechip Altcoins (đồng vốn hóa lớn, như ETH, BNB, SOL…): Những coin hàng đầu này có mức ổn định và tiềm năng dài hạn hơn. Thông thường, chúng bắt đầu “lên sóng” ở giai đoạn đầu của altseason và tiếp tục tăng dần. Nhà đầu tư có thể bán từng phần nhỏ trong các đợt tăng tốt (theo tỷ lệ như bài bản của Binance, ví dụ bán 33% khi giá tăng gấp 3 lần, v.v.). Cuối cùng, khi thị trường alt mệt mỏi (xem “giai đoạn 5”), nên chốt tất cả phần còn lại và chuyển sang tài sản an toàn (như Bitcoin hoặc stablecoin). Ví dụ, khi altcoin ngưng tăng hoặc BTC bắt đầu bật lên, đó là tín hiệu để thoát cuối cùng.
Vai Trò Của Bitcoin Trong Xác Định Thời Điểm Rút Lui
Giá và thống trị thị trường (Dominance) của Bitcoin là chìa khóa để nhận biết chu kỳ. Thông thường, một đợt altseason xuất hiện sau khi Bitcoin đã tăng nhiều và đi ngang. Theo phân tích của Tangem, sau khi Bitcoin lập đỉnh và đi ngang, nhà đầu tư thường chuyển vốn sang altcoin khiến BTC Dominance giảm mạnh và kích hoạt altseason. Chẳng hạn, trong chu kỳ 2021, mức Dominance của Bitcoin đã lao dốc từ khoảng 73% xuống 40% – đúng lúc đó nhiều đồng alt như SOL, ADA, DOGE bùng nổ mạnh. Ngược lại, nếu Bitcoin tiếp tục đà tăng (Dominance quay đầu tăng), các altcoin thường khó bứt phá.
Như chiến lược trên Binance chia sẻ, “Đỉnh 1: Bitcoin dominance đạt đỉnh – altseason bắt đầu khi dominance chạm đỉnh rồi giảm”. . Nhà đầu tư thông minh sẽ theo dõi chỉ số này: khi dominance giảm tức là dòng tiền đang chuyển dịch sang altcoin. Tuy nhiên, khi nó đã giảm quá sâu (alt đã chiếm lĩnh thị phần lớn), đó có thể là tín hiệu đỉnh của altseason. Do vậy, biến động của Bitcoin giúp định hướng: nếu Bitcoin quay đầu tăng mạnh sau một giai đoạn câm lặng, đó thường là lúc kết thúc altseason và nên cân nhắc chốt lời.
Các Tín Hiệu Cảnh Báo Cần Rút Lui
Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo đỉnh của chu kỳ altcoin mà nhà đầu tư cần để ý:
Chỉ báo on-chain báo “đỏ”: Nhiều chuyên gia theo dõi các chỉ số như MVRV (giá trị thị trường so với giá trị thực tế hóa), NUPL (lợi nhuận/lỗ chưa thực hiện) và SOPR (tỷ lệ giá trị ra giao dịch) để phát hiện bong bóng. Trên Coinpedia/Binance, các chỉ báo này đã phát tín hiệu bán trước các đợt sụp đổ năm 2017 và 2021. Khi các chỉ báo này cho thấy mức “quá mua” cao, đó là lúc cần thận trọng.
BTC Dominance giảm mạnh: Sự sụp đổ đột ngột của thống trị Bitcoin (tức Dominance giảm xuống mức thấp kỷ lục) cho thấy altcoin đã chiếm lĩnh thị trường. Ví dụ, khi Dominance Bitcoin rơi tự do trong một thời gian ngắn, đó thường là đỉnh của altseason. Đến lúc này, rủi ro bão hòa rất lớn và nên cân nhắc chốt lời.
Làn sóng FOMO đang tăng cao: Khi cộng đồng bắt đầu “sốt sình sịch”, các meme/token mới liên tiếp được tung ra, tin tức tung hô giá alt ngập tràn (từ Twitter đến Group chat), đó là dấu hiệu FOMO đã lên đỉnh điểm. Theo Tangem, khi altcoin đang tăng giá thì FOMO đẩy giá lên mức cực cao trong thời gian ngắn. Chính vì thế, chuyên gia khuyên nên rút lui trước khi cơn sốt FOMO lan rộng. Nói cách khác, đừng đu đỉnh khi báo chí đã rần rần chúc mừng; đó thường là lúc tháo chạy an toàn.
Khối lượng giao dịch đột biến, giá đạt ATH: Mức vốn hóa tổng cộng của nhiều altcoin đạt mức cao kỷ lục, giao dịch bùng nổ là cảnh báo khác. Dù không trích dẫn trực tiếp, kinh nghiệm cho thấy giá quá cao trên mọi mặt báo và tiền ồ ạt đổ vào thị trường thì nguy cơ điều chỉnh là rất lớn.
Hiện Thực Hóa Lợi Nhuận, Tránh Tâm Lý Hy Vọng
Việc chốt lời đúng lúc quan trọng hơn là cố gắng bắt đỉnh. Đừng để tâm lý tham lam/FOMO làm “mờ mắt”. Nhiều nhà đầu tư thường tiếc rẻ khi bán hơi thấp, hy vọng giá sẽ lên thêm, nhưng thực tế “giữ quá lâu” có thể khiến lợi nhuận bốc hơi. Lời khuyên là phải có kỷ luật chốt lời: ví dụ đặt mục tiêu cụ thể cho từng đồng và bán bớt khi đạt kỳ vọng. Theo Coinpedia, “hầu hết nhà đầu tư sẽ mất lợi nhuận khi giữ quá lâu” và vì thế cần “rút tiền dần khi thị trường còn mạnh”.
Xác định trước mục tiêu lợi nhuận và tỉ lệ chốt lời cho từng đồng. Ví dụ nếu một đồng tăng gấp 3-5 lần thì bán trước một phần để thu hồi vốn.
Đừng bị cuốn vào đám đông. Khi tâm lý thị trường (truyền thông, diễn đàn) đã quá hưng phấn, đó là dấu hiệu tốt để dần bán.
Hãy chấp nhận “đâu bỏ đó” và tận dụng lợi nhuận hiện có. Lợi nhuận nhỏ còn hơn hy vọng thất bại, còn sống sót với tiền đầu tư an toàn thì vẫn còn cơ hội tái đầu tư khi sóng qua đi.
Chiến Lược Tái Gia Nhập Sau Chu Kỳ Giảm
Sau khi thị trường altcoin sụp đổ, giai đoạn tiếp theo sẽ là thị trường gấu (bear market) có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí một đến hai năm. Theo chuyên gia và lịch sử thị trường, đáy có thể rơi vào đầu đến giữa năm 2026. Đây lại là cơ hội tích lũy cho những nhà đầu tư kiên nhẫn. Thay vì vào lại ồ ạt, chiến lược thường thấy là mua đều đặn (DCA) các đồng coin giá rẻ, đặc biệt là các đồng “bluechip” hay dự án có nền tảng tốt. Tangem khuyến nghị sử dụng DCA để “cân bằng rủi ro” trong giai đoạn này.
Cụ thể, bạn có thể:
Chuyển sang giữ stablecoin hoặc BTC trong giai đoạn đầu của thị trường gấu để bảo toàn vốn.
Tích lũy từ từ: Khi các chỉ báo kỹ thuật và tâm lý thị trường cho thấy đã bắt đầu hình thành đáy, mua từng phần bằng cách DCA. Chẳng hạn, mỗi tháng mua một phần cố định (tiêu biểu 5–10% vốn dư) vào các coin triển vọng.
Đa dạng hóa: Không bỏ hết vốn vào một loại coin. Theo Tangem, nên phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản (crypto và ngoài crypto), đồng thời có thể dùng công cụ như staking để tạo thu nhập cố định.
Chiến lược này giúp bạn “bắt đáy” một cách an toàn hơn, không cần dự đoán chính xác thời điểm thấp nhất mà vẫn tích lũy được với giá trung bình tốt.
Kết Luận
Trong thị trường crypto, sống sót là mục tiêu đầu tiên. Bạn không cần phải “bán đúng đỉnh” để thành công. Chỉ cần chắc chắn rút chân sớm hơn phần đông khi mọi thứ còn tốt đẹp thì đủ để bảo toàn lợi nhuận. Khi bong bóng altcoin chạm đỉnh và lan tràn khắp nơi, hãy nhớ rằng chỉ một bước đi đúng vào lúc đó sẽ giúp bạn giữ lại khoản lời lớn. Ngược lại, khi thị trường hoảng loạn, dù bán thấp hơn đỉnh một chút cũng tốt hơn là chứng kiến tài sản bị bốc hơi.
Hãy chuẩn bị kế hoạch cụ thể, tuân thủ kỷ luật chốt lời, và sẵn sàng chuyển sang tài sản an toàn khi cần. Bằng cách đó, bạn sẽ vượt qua chu kỳ suy giảm, bảo vệ thành quả và có cơ hội tái đầu tư thông minh cho chu kỳ tới. Đầu tư là một cuộc chơi dài hạn – hãy tập trung vào sự ổn định và lợi nhuận thực tế thay vì đuổi theo những ảo tưởng đỉnh cao.