Tưởng chừng như đã bị chôn vùi cùng làn sóng memecoin đầu thập kỷ, Safemoon – một trong những đồng crypto từng “gây bão” vào năm 2021 – lại đang trở thành tâm điểm của một cuộc chiến pháp lý lớn tại Mỹ. Dù Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ) mới đây vừa điều chỉnh chính sách truy tố liên quan đến tài sản số, các công tố viên liên bang vẫn quyết định tiếp tục theo đuổi vụ án hình sự đối với các nhà sáng lập của Safemoon.
Safemoon là gì và vì sao lại bị kiện?
#Safemoon từng là một token được quảng bá rầm rộ với những lời hứa “giữ thanh khoản an toàn” và khả năng tăng giá nhanh nhờ mô hình deflationary (giảm phát). Token này từng đạt mức vốn hóa hơn 1 tỷ USD vào đầu năm 2022, nhưng nhanh chóng lao dốc và hiện chỉ còn khoảng 13 triệu USD.
Tuy nhiên, phía sau lớp vỏ marketing sặc sỡ, các công tố viên liên bang cáo buộc dự án này là một vụ lừa đảo tài chính tinh vi.
Cụ thể, vào cuối năm 2023, DOJ đã bắt giữ và khởi tố hình sự các nhà sáng lập của Safemoon, với ba tội danh chính:
Lừa đảo chứng khoán (securities fraud)
Lừa đảo viễn thông (wire fraud)
Rửa tiền (money laundering)
Các cáo buộc xoay quanh việc nhóm sáng lập tuyên bố rằng thanh khoản của SFM đã bị khóa để bảo vệ nhà đầu tư, trong khi thực tế họ âm thầm rút hàng triệu USD từ quỹ thanh khoản này cho mục đích cá nhân.
DOJ thay đổi chính sách, nhưng Safemoon vẫn không thoát?
Vào đầu tháng 4/2025,
#DOJ bất ngờ công bố một thay đổi lớn trong chính sách xử lý các vụ án liên quan đến tiền mã hóa:
Giải thể nhóm chuyên trách về crypto.
Yêu cầu các công tố viên hạn chế theo đuổi những vụ án phải xác định liệu một tài sản kỹ thuật số có phải là "chứng khoán" hay không.
Động thái này được xem là giảm áp lực pháp lý đối với nhiều dự án crypto – vốn trước đó bị truy tố dựa trên việc gán token của họ là chứng khoán chưa đăng ký.
Tuy nhiên, trong một động thái bất ngờ, Bộ Tư pháp Mỹ tuần này gửi thư chính thức đến tòa án liên bang tại Brooklyn, khẳng định rằng vụ án Safemoon vẫn "đủ điều kiện để đưa ra xét xử", bất chấp chính sách mới.
Theo họ, vụ án này tập trung vào hành vi gian lận tài chính rõ ràng, và việc xác định liệu SFM có phải là chứng khoán hay không sẽ được để lại cho bồi thẩm đoàn quyết định trong phiên xét xử – thay vì để tòa bác đơn kiện sớm.
Tòa án bác bỏ yêu cầu hủy án từ bị cáo
Các bị cáo trong vụ án Safemoon trước đó đã gửi đơn yêu cầu tòa bác bỏ toàn bộ cáo trạng, với lý do SFM không phải là chứng khoán nên không thể bị truy tố theo luật chứng khoán.
Tuy nhiên, Thẩm phán liên bang Eric Komitee đã bác bỏ yêu cầu này, cho rằng:
“Việc xác định SFM có phải là chứng khoán hay không là một vấn đề mang tính chất thực tế, không thể kết luận vội vàng khi các bên chưa trình đủ bằng chứng tại phiên tòa.”
Điều này đồng nghĩa với việc phiên xét xử sẽ vẫn diễn ra và vấn đề cốt lõi – liệu SFM có phải là một “hợp đồng đầu tư” theo định nghĩa pháp lý – sẽ do bồi thẩm đoàn quyết định.
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu DOJ thắng kiện?
Nếu DOJ thành công trong việc chứng minh rằng:
Safemoon là một loại chứng khoán chưa đăng ký,
Và các nhà sáng lập đã cố tình gian lận tài chính từ tài sản này,
...thì hậu quả sẽ rất nghiêm trọng, không chỉ với các bị cáo mà còn tạo ra tiền lệ lớn cho các dự án crypto khác.
Các memecoin từng hoạt động theo mô hình tương tự Safemoon có thể bị đưa vào tầm ngắm pháp lý.
Các sàn giao dịch có lịch sử niêm yết SFM (bao gồm cả người dùng của họ) có thể bị điều tra bổ sung.
Khả năng gọi vốn và vận hành của các dự án mới sẽ chịu thêm áp lực phải tuân thủ khắt khe hơn về chứng khoán.
Liên hệ với người dùng thị trường crypto hiện nay
Vụ Safemoon là lời nhắc nhở rõ ràng rằng dù luật pháp có thay đổi, các hành vi gian lận tài chính vẫn không được bỏ qua. Đối với người dùng đang tham gia đầu tư vào các dự án mới:
Không nên tin vào các cam kết “khóa thanh khoản” mà không có bằng chứng minh bạch, kiểm toán rõ ràng.
Cần tỉnh táo trước các token có tính chất tăng giá nhờ FOMO, thiếu giá trị thực hoặc không có mô hình sử dụng rõ ràng.
Việc một dự án được list trên sàn lớn (kể cả Binance) không có nghĩa là dự án đó an toàn tuyệt đối.
Đặc biệt trong bối cảnh thị trường RWA và các tài sản multi-chain đang phát triển, vụ án Safemoon sẽ khiến các nhà đầu tư và nhà phát triển thận trọng hơn với yếu tố pháp lý – yếu tố có thể quyết định sống còn của một dự án trong dài hạn.
Kết luận
Safemoon từng là biểu tượng cho làn sóng FOMO và đầu cơ cực độ trong thị trường crypto. Giờ đây, nó đang trở thành một biểu tượng khác: bài học đau đớn về niềm tin mù quáng và hậu quả pháp lý.
Bộ Tư pháp Mỹ có thể đang nới lỏng chính sách với crypto, nhưng không có nghĩa là các hành vi lừa đảo có thể thoát khỏi tòa án. Phiên xét xử sắp tới sẽ không chỉ là cuộc đối đầu giữa DOJ và các nhà sáng lập Safemoon, mà còn là bài kiểm tra pháp lý quan trọng cho toàn bộ không gian crypto trong tương lai.
#anhbacong