I. Bài toán khan hiếm trong Web3

Mỗi kỷ nguyên công nghệ bùng nổ khi một nguồn tài nguyên khan hiếm trở nên dồi dào:

  • Internet phát triển khi băng thông không còn xa xỉ.

  • AI bùng nổ khi năng lực tính toán trở nên linh hoạt và co giãn theo nhu cầu.

  • Trong Web3, tài nguyên khan hiếm chính là cryptographic proofs (bằng chứng mật mã).

Bạn có thể gộp giao dịch rẻ hơn trên rollup, nhưng vẫn phải chứng minh chúng hợp lệ. Bạn có thể chuyển tài sản xuyên chuỗi, nhưng vẫn cần chứng minh trạng thái mà bạn tin tưởng là thật. Vấn đề là việc tạo proof truyền thống luôn chậm, đắt đỏ và thiếu minh bạch.

II. Succinct là gì?

@Succinct biến proofs thành một thị trường mở.

  • Các developer đăng “proof jobs” (yêu cầu tạo bằng chứng).

  • Các prover độc lập cạnh tranh thực hiện.

  • Quá trình xác minh và thanh toán diễn ra trực tiếp on-chain.

  • Đơn vị thanh toán là token gốc PROVE.

Điểm vào cho developer là SP1, một zkVM biên dịch code Rust/RISC-V thông thường thành chương trình có thể chứng minh. Không cần tự thiết kế circuit phức tạp.

Nói ngắn gọn, Succinct biến proofs thành dịch vụ mua bán như băng thông hay compute – nhanh, công khai, minh bạch.

III. Cách hoạt động của mạng lưới

Succinct chia thành hai lớp:

  • Off-chain: một coordinator điều phối như “nhà đấu giá”, phân bổ proof job cho prover dựa trên giá và độ trễ.

  • On-chain: smart contract xác minh proof, thanh toán, thưởng/phạt dựa trên kết quả.

Điểm then chốt: Ethereum không cần tái thực thi computation, chỉ cần xác minh proof ngắn gọn.

Công cụ cốt lõi

  • SP1 Hypercube (ra mắt 2025): giảm độ trễ, chi phí. Benchmark cho thấy có thể chứng minh 93% block Ethereum trong <12 giây, gần ngang tốc độ block time.

  • SP1-CC: zero-knowledge co-processor cho EVM. Cho phép smart contract gọi computation off-chain, nhận kết quả kèm proof ngay trong cùng giao dịch. Đây là nền tảng cho thiết kế “proof-native” – ứng dụng xây dựng dựa trên proofs từ đầu.

IV. Ví dụ thực tế

Một bridge Cosmos–Ethereum:

  • Naively, việc xác minh hàng trăm chữ ký validator trên Ethereum rất tốn kém.

  • Với Succinct, team viết code Rust để kiểm tra chữ ký, compile bằng SP1 và đăng ký trên network.

  • Khi packet đến, dApp đăng proof request, prover nhận job, tạo proof và đăng on-chain.

  • Nếu prover sai hoặc chậm → bị phạt staking.
    → Kết quả: cầu nối nhanh, rẻ, không cần tin tưởng vào bên thứ ba.

V. Lợi ích nổi bật

  1. Thoát nhanh, finality nhanh: từ 7 ngày (optimistic rollup) xuống còn ~1 giờ với ZK.

  2. Proofs minh bạch: Explorer của Succinct hiển thị toàn bộ proof job, độ trễ, hiệu suất.

  3. Interchain không cần multisig: IBC Eureka (Cosmos–Ethereum) dùng SP1 để nén cả validator set thành một proof duy nhất.

  4. Hệ sinh thái mở rộng: Offchain Labs (Arbitrum) đã ký thỏa thuận chiến lược độc quyền 1 năm với Succinct (8/2025).

  5. Hạ tầng phần cứng đa dạng: ZAN phát triển FPGA với tốc độ nhanh hơn CPU ~20 lần; GPU và ASIC sẽ nối tiếp → giảm chi phí, tăng cạnh tranh.

VI. Thách thức & Rủi ro

  • Độ trễ cực trị: trung bình 10s, nhưng nếu có lúc chậm đến 1 phút, UX sẽ bị ảnh hưởng.

  • Tập trung prover: các cluster mạnh có thể thống trị. Giải pháp: khuyến khích đa dạng nhà cung cấp.

  • Biến động giá PROVE: ảnh hưởng chi phí cho dev và lợi nhuận của prover.

  • Phạm vi triển khai quá rộng: zkVM, marketplace, phần cứng, BD cùng lúc → cần duy trì minh bạch để giữ niềm tin.

VII. Tokenomics & Động lực

  • Cung tối đa: 1 tỷ $PROVE .

  • Lưu hành ban đầu (8/2025): ~195 triệu PROVE.

  • Công dụng: thanh toán proof jobs, staking, governance.

  • Điểm mạnh: cầu PROVE tăng cùng mức độ sử dụng proofs (giống bandwidth/compute pricing).

Succinct đã gọi vốn 43 triệu USD (3/2024) do Paradigm dẫn đầu.

VIII. Vị thế cạnh tranh

  • StarkWare: dày dạn sản phẩm, tối ưu STARKs, nhưng thiên về hệ sinh thái khép kín.

  • RISC Zero: zkVM mã nguồn mở, mạnh ở cộng đồng. Điểm khác biệt của Succinct là marketplace + SP1-CC + Explorer minh bạch.

  • Gensyn: tập trung proofs cho AI/ML, một thị trường khác.

Succinct định vị mình là “thị trường trung lập cho proofs” thay vì chỉ là một nền tảng rollup.

IX. Góc nhìn nhà đầu tư

Luận điểm cơ bản:

  • Proof jobs = nhu cầu thực tế.

  • Mỗi job tiêu tốn PROVE → token gắn chặt với usage, không chỉ là governance coin.

Nhà đầu tư cần quan sát 3 yếu tố:

  1. Độ trễ cực trị có tiếp tục giảm?

  2. Độ đa dạng prover có duy trì?

  3. Công cụ pricing/budgeting có giúp dev dự toán chi phí rõ ràng?

Với các foothold thực tế như IBC Eureka và partnership với Arbitrum, PROVE có lợi thế hạ tầng sớm.

X. Kết luận

Succinct đặt cược rằng proofs sẽ trở thành hàng hóa vô hình của Web3, giống như bandwidth hay compute.

  • Người dùng chỉ thấy trải nghiệm: cầu nối nhanh, rollup rút tiền ngay, governance công bằng, gas rẻ nhưng vẫn an toàn.

  • Developer có thể coi proofs là dịch vụ “on-demand”.

  • Holder sở hữu quyền tiếp xúc trực tiếp với “công tơ đo lường niềm tin”.

Tương lai của Web3 sẽ là những gì chúng ta chứng minh được – và Succinct đang xây dựng marketplace để cung ứng những proofs đó. #BuiltonSolayer