XRP – đồng tiền mã hóa do công ty Ripple phát triển – đang chứng kiến một giai đoạn hồi sinh ngoạn mục sau nhiều năm bị "giam chân" bởi các vấn đề pháp lý. Trong năm ngoái, XRP đã tăng mạnh tới 235%, và bước sang năm 2025, đồng tiền này tiếp tục giữ được động lực tăng giá với mức tăng thêm 35% và lập đỉnh lịch sử mới tại 3,84 USD, vượt qua mức cao nhất năm 2018. Tuy nhiên, nếu nhìn lại quá khứ, XRP từng sụp đổ hơn 90% sau khi lập đỉnh vào đầu năm 2018, đặt ra một câu hỏi lớn: Liệu lịch sử có đang lặp lại?
XRP – Giải Pháp Đổi Mới Cho Thanh Toán Xuyên Biên Giới
Trong thế giới ngân hàng hiện nay, việc chuyển tiền quốc tế vẫn còn chậm chạp và tốn kém vì các ngân hàng sử dụng hạ tầng khác nhau. Nếu một ngân hàng sử dụng mạng SWIFT còn ngân hàng còn lại không, quá trình chuyển tiền cần bên trung gian và mất nhiều thời gian, chi phí.
Ripple giải quyết vấn đề này với Ripple Payments Network, một mạng lưới thanh toán giúp các ngân hàng toàn cầu chuyển tiền trực tiếp cho nhau gần như ngay lập tức, bất kể hạ tầng hiện tại. Trong hệ thống này, XRP đóng vai trò làm đồng tiền trung gian. Ví dụ, một ngân hàng Mỹ có thể gửi XRP cho ngân hàng Nhật thay vì gửi USD, từ đó tiết kiệm phí chuyển đổi ngoại tệ. Khi nhận được XRP, ngân hàng Nhật có thể quy đổi ra đồng yên ngay lập tức. Chi phí giao dịch chỉ 0,00001 XRP, gần như miễn phí.
Vấn Đề Pháp Lý – Bóng Đen Từng Phủ Bóng XRP
Với tổng cung 100 tỷ XRP, Ripple hiện vẫn nắm giữ 41 tỷ, còn lại đang lưu hành trên thị trường. Khác với Bitcoin – được khai thác (mine) bởi cộng đồng – XRP được phát hành và kiểm soát bởi Ripple, điều này khiến XRP từng bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) khởi kiện vào năm 2020 với cáo buộc là chứng khoán chưa đăng ký.
Vụ kiện kéo dài nhiều năm và khiến giá XRP gần như đóng băng. Tuy nhiên, đến tháng 8 năm 2024, một thẩm phán đã phán quyết rằng XRP chỉ được xem là chứng khoán trong một số trường hợp nhất định – như khi được bán cho tổ chức – chứ không phải khi giao dịch trên sàn hoặc sử dụng làm phương tiện thanh toán. Ripple bị phạt 125 triệu USD, nhưng thị trường xem đây là một chiến thắng.
Tình hình càng khả quan hơn khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức đầu năm nay và bổ nhiệm Paul Atkins, người ủng hộ tiền mã hóa, làm lãnh đạo mới của SEC. Kết quả, SEC đã rút đơn kháng cáo và đạt được thỏa thuận với Ripple, giúp XRP thoát khỏi vòng lao lý.
ETF Mới Tạo Cú Hích – Nhưng Liệu Có Bền Vững?
Một động lực lớn đẩy giá XRP lên đỉnh mới chính là việc Sở Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) và SEC cùng chấp thuận một quỹ ETF đòn bẩy dựa trên hợp đồng tương lai XRP có tên là ProShares Ultra XRP ETF.
Dù quỹ này không mua trực tiếp XRP mà chỉ nắm giữ hợp đồng tương lai, nhiều nhà đầu tư kỳ vọng đây là bước đệm cho một quỹ ETF giao ngay (spot ETF) XRP – tương tự hành trình Bitcoin từng trải qua. Nếu điều này xảy ra, dòng vốn mới sẽ đổ mạnh vào XRP.
Rủi Ro Tiềm Ẩn Và Bóng Ma 2018
Dù có nhiều tin tức tích cực, XRP vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng lo ngại:
Không cần XRP để sử dụng Ripple Payments: Các ngân hàng hoàn toàn có thể sử dụng tiền pháp định (fiat) trong mạng lưới Ripple mà không cần đến XRP. Điều này có nghĩa là mạng Ripple phát triển không đồng nghĩa với việc giá XRP sẽ tăng.
Không giống Bitcoin: Bitcoin được xem là kho lưu trữ giá trị với nguồn cung giới hạn và phi tập trung. Trong khi đó, XRP bị kiểm soát chặt chẽ bởi Ripple, và giá trị của nó dễ bị ảnh hưởng bởi các sự kiện nội bộ công ty, điển hình là vụ kiện SEC.
Sụt giảm gần đây: Kể từ mức đỉnh 3,84 USD, XRP đã giảm 19% tính đến ngày 29 tháng 7, cho thấy áp lực chốt lời và lo ngại của nhà đầu tư. Nếu tâm lý thị trường tiếp tục tiêu cực, đà lao dốc có thể tiếp diễn, giống như cú sụp đổ năm 2018.
Kết Luận: Đừng Để Quá Khứ Lặp Lại?
XRP đang được hậu thuẫn bởi một môi trường pháp lý thuận lợi và kỳ vọng vào các sản phẩm tài chính mới như ETF. Nhưng điều đó chưa đủ chắc chắn để bảo đảm xu hướng tăng giá lâu dài.
Nhà đầu tư nên cẩn trọng, đánh giá lại mức độ phụ thuộc của XRP vào Ripple và nhận thức rõ rằng tăng trưởng của hệ thống Ripple không đảm bảo lợi nhuận cho người nắm giữ XRP. Khi thị trường quá lạc quan, rủi ro "bong bóng" là điều không thể loại trừ – và những người từng trải qua cú sốc năm 2018 chắc hẳn chưa quên cảm giác đó.