Người mới bắt đầu giao dịch thường mắc nhiều sai lầm cơ bản khiến tài khoản nhanh chóng bị thua lỗ. Điển hình là giao dịch theo cảm tính, thiếu hệ thống và ngồi trước màn hình cả ngày để “hóng” lệnh. Bài viết dưới đây tổng hợp các sai lầm phổ biến của trader mới và giải pháp tương ứng để bạn rút kinh nghiệm.

1. Thiếu Kế Hoạch Giao Dịch

Giao dịch không có kế hoạch tương đương với đánh bạc. Investopedia lưu ý rằng trader thành công luôn tuân thủ phương châm “Plan the trade and trade the plan” – tức là phải lập kế hoạch giao dịch từ trướ. Trái lại, người mới thường vào lệnh theo linh cảm, không xác định rõ điểm vào/ra và mục tiêu lợi nhuận, dẫn đến kết quả thất thường.

Theo Trust Institute, “thiếu kế hoạch giao dịch tương đương với đánh bạc”, vì không có chiến lược cụ thể về mục tiêu và giới hạn rủi. Để khắc phục, hãy xây dựng một bộ quy tắc vào/ra lệnh rõ ràng – ví dụ định sẵn điều kiện kỹ thuật hoặc khung giá để vào lệnh, và mức chốt lời, dừng lỗ cho mỗi giao dịch.

2. Không Đặt Lệnh Stop Loss

Rất nhiều trader mới hy vọng giá sẽ hồi trở lại thay vì cắt lỗ kịp thời. Trên thực tế, Investopedia cảnh báo rằng những trader không thành công thường vào lệnh mà không biết khi nào sẽ thoát. Hậu quả là sau mỗi cú “quăng lưới”, họ chỉ biết mong giá phục hồi. Để chống lại tâm lý này, bắt buộc phải sử dụng lệnh dừng lỗ.

Các chuyên gia khuyên chỉ nên mạo hiểm 1–2% vốn cho mỗi giao dịch và luôn đặt stop-loss để bảo vệ tài khoản. Ví dụ, quy tắc 1% từ Investopedia khuyên không được rủi ro quá 1% số dư tài khoản trên một lệnh, nếu tài khoản 10.000 USD thì chỉ chấp nhận mất tối đa 100 USD cho lệnh đó. Tuân thủ nguyên tắc này sẽ giúp bạn không bị mất hết tiền chỉ sau vài cú thua.

3. Giao Dịch Quá Mức (Overtrading)

Đây là sai lầm khi trader đặt quá nhiều lệnh liên tục, thường do tham lam hoặc sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO). Trust Institute nhấn mạnh rằng “giao dịch quá mức xảy ra khi trader đặt quá nhiều lệnh trong khoảng thời gian ngắn, thường do cảm xúc hoặc FOMO. Chất lượng lệnh phải được ưu tiên hơn số lượng”. Hành vi này làm tăng phí giao dịch và khiến quyết định kém khách quan.

LuxAlgo cũng cảnh báo: “Overtrading có thể phá hủy lợi nhuận. Nó xảy ra khi bạn mở quá nhiều lệnh mà không có kế hoạch rõ ràng, thường bị chi phối bởi cảm xúc như FOMO hay tham lam”. Để tránh, hãy tuân thủ đúng giới hạn số lệnh/ngày và chỉ giao dịch khi tín hiệu thỏa mãn đầy đủ điều kiện đã xác định.

4. Bị Cuốn Theo FOMO (Fear of Missing Out)

Khi giá tăng tốt, nhiều người mới có xu hướng nhảy vào lệnh mà không có phân tích kỹ thuật rõ ràng. Họ lo lỡ cơ hội nên sợ hãi (fear) hoặc tham lam (greed), dẫn đến vào lệnh quá muộn và thường xuyên thua lỗ. Trust Institute cảnh báo rằng những trader liên tục “đóng lệnh quá sớm vì sợ hãi và giữ lệnh quá lâu vì tham lam” sẽ làm hao mòn lợi nhuận.

Để khắc phục FOMO, cần rèn luyện sự kiên nhẫn. Theo Edgewonk, trader giỏi thường chờ đợi tín hiệu có độ tin cậy cao thay vì vội vào lệnh do sợ bỏ lỡ. Nói cách khác, chỉ giao dịch khi điều kiện thị trường thật sự phù hợp với kế hoạch đã đề ra, tránh chạy theo đám đông.

5. Thiếu Kiên Nhẫn

Muốn kiếm lợi nhanh thường khiến trader mới ôm tâm lý “lấy ngắn nuôi dài”. Kỳ vọng phi thực tế như “kiếm lời gấp đôi chỉ trong vài lệnh” rất dễ khiến tài khoản bay mất. Theo Trust Institute, việc mong tài khoản tăng gấp đôi chỉ sau một đêm “không chỉ không thực tế – mà còn nguy hiểm; giao dịch đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỷ luật và tính nhất quán. Lợi nhuận đến từ những quyết định nhỏ thông minh được lặp lại nhiều lần”.

Edgewonk cũng khuyên rằng không nên cố gắng tạo kỳ tích trong một vài lệnh, mà hãy chấp nhận tăng trưởng đều đặn qua thời gian, không vội vàng gấp tài khoản lên nhanh chóng. Thay vì chạy đua lợi nhuận, hãy theo đuổi một phương pháp nhất quán và cho phép lợi nhuận tích lũy từng chút một.

Giải Pháp Cải Thiện Giao Dịch

  • Lập kế hoạch rõ ràng trước mỗi giao dịch: Xác định điểm vào/ra, mục tiêu lợi nhuận và mức dừng lỗ cho từng lệnh. Theo Investopedia, trader thành công luôn tuân thủ quy tắc “lập kế hoạch và giao dịch theo kế hoạch”.

  • Quản lý rủi ro nghiêm ngặt: Luôn đặt lệnh dừng lỗ và giới hạn rủi ro không quá 1–2% tài khoản mỗi lệnh. Điều này giúp bảo vệ vốn khi thị trường bất lợi.

  • Chỉ giao dịch khi điều kiện thỏa mãn: Hạn chế đặt nhiều lệnh không cần thiết. Theo LuxAlgo, hãy ưu tiên “chất lượng hơn số lượng” các lệnh. Đặt giới hạn số lệnh/ngày và không theo đuổi thị trường nếu không đáp ứng tiêu chí vào lệnh.

  • Giữ vững kỷ luật và kiểm soát cảm xúc: Không để FOMO chi phối quyết định. Hãy kiên nhẫn chờ tín hiệu rõ ràng và bám sát chiến lược đã đề ra.

  • Rèn luyện sự kiên nhẫn và tính nhất quán: Chấp nhận rằng lợi nhuận tích lũy qua thời gian mới mang tính bền vững. Theo Trust Institute và Edgewonk, mỗi giao dịch nhỏ đúng đắn được lặp lại sẽ dẫn đến thành công dài hạn. Tập trung vào kỷ luật và quy trình thay vì thắng nhanh.

Tóm lại, những lỗi phổ biến khi mới bắt đầu giao dịch thường xuất phát từ thiếu kế hoạch, bỏ qua quản lý rủi ro và chạy theo cảm xúc. Bằng cách xây dựng chiến lược rõ ràng, tuân thủ quy tắc cắt lỗ và rèn luyện tính kỷ luật, bạn sẽ hạn chế được các sai lầm này. Các nguồn tham khảo chuyên gia trên đã nhấn mạnh vai trò của kế hoạch giao dịch và quản lý rủi ro. Hãy kiên trì học hỏi, thực hành có phương pháp, và từng bước xây dựng thói quen giao dịch nghiêm túc để đạt được kết quả ổn định hơn. $BTC