Mặc dù giá Bitcoin đang bay cao, tiệm cận mức đỉnh lịch sử 111.980 USD, nhưng một nghịch lý đáng ngạc nhiên đang diễn ra: hoạt động giao dịch trên mạng lưới Bitcoin lại giảm mạnh, chạm mức thấp nhất kể từ tháng 10/2023. Theo dữ liệu từ The Block và YChart, số lượng giao dịch trung bình 7 ngày đã giảm xuống chỉ còn khoảng 317.000 vào ngày 06/06. Đặc biệt, ngày 01/06 chỉ ghi nhận 256.000 giao dịch, một con số gây bất ngờ trong bối cảnh thị trường sôi động.

Tình trạng "ngủ đông" này không chỉ khiến nhiều người đặt câu hỏi về "sức khỏe" thực sự của mạng lưới Bitcoin, mà còn khơi dậy một cuộc tranh luận gay gắt về bản chất của sự phân quyền, chống kiểm duyệt và vai trò của các giao dịch có phí thấp hoặc không tiêu chuẩn.

Cuộc chơi của những "thợ săn cơ hội"

Khi hoạt động giao dịch sa sút, áp lực về độ cạnh tranh trong mempool (bộ nhớ chờ xử lý giao dịch) cũng giảm theo. Điều này vô tình tạo cơ hội cho một số giao dịch có phí cực thấp – vốn thường bị bỏ qua – được đưa vào block và xác thực thành công.

Một ví dụ điển hình là giao dịch của Mononaut, nhà sáng lập Mempool.space, với mức phí chỉ 0.1 sat/vByte – thấp hơn đáng kể so với mức phí mặc định của phần mềm Bitcoin Core. Giao dịch này, được gửi thông qua Slipstream của MARA (trước đây là Marathon Digital), đã nằm trong mempool suốt một tháng trước khi được đào, với mức phí chỉ 11 satoshi (khoảng 0,01 USD). Mononaut đã mỉa mai trên X: "Đây là một giao dịch được làm thủ công, nghệ thuật, được chạm khắc từ những ký tự thập lục phân tinh túy nhất."

Chống kiểm duyệt là bất khả xâm phạm

Trước làn sóng chỉ trích việc xử lý các giao dịch bất thường, 31 nhà phát triển Bitcoin Core đã công bố một bức thư ngỏ vào ngày 06/06, phản đối xu hướng loại bỏ hoặc lọc ra các giao dịch không chuẩn. Họ đưa ra thông điệp mạnh mẽ: "Chúng tôi không cổ vũ việc sử dụng Bitcoin cho các mục đích phi tài chính, nhưng chúng tôi chấp nhận rằng trong một hệ thống chống kiểm duyệt, #bitcoin sẽ và nên được sử dụng cho những mục đích mà không phải ai cũng đồng thuận."

Họ cho rằng việc buộc người dùng sử dụng các kênh riêng như Slipstream để gửi giao dịch là đe dọa trực tiếp đến tính phân quyền của mạng lưới. Hành động này vô tình trao quyền kiểm soát quá lớn cho một số thực thể tập trung, từ đó phá vỡ bản chất mở và bình đẳng vốn có của Bitcoin.

Phản ứng từ cộng đồng

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với quan điểm này. Samson Mow, nhà sáng lập Jan3 và là một trong những tiếng nói có trọng lượng trong cộng đồng Bitcoin, đã chỉ trích mạnh mẽ: "Các dev của Bitcoin Core đang dần thay đổi mạng lưới để tạo điều kiện cho spam, và giờ dường như còn muốn xóa bỏ luôn rào cản với spammer. Câu nói giờ nó như vậy rồi, đành chịu là không thành thật."

Theo Mow và những người cùng quan điểm, việc không kiểm soát các giao dịch phi tài chính, phí thấp hoặc spam sẽ gây tắc nghẽn mạng, làm suy yếu trải nghiệm người dùng thật, và đi ngược lại với sứ mệnh phục vụ giao dịch tài chính của Bitcoin.

Tóm lại, cuộc tranh luận này làm nổi bật mâu thuẫn cốt lõi giữa hai nguyên lý lớn của Bitcoin: một mặt là tính chống kiểm duyệt tuyệt đối, cho phép bất kỳ ai cũng có quyền truy cập và sử dụng mạng lưới mà không cần sự cho phép; mặt khác là tính hiệu quả và bền vững của mạng lưới, đòi hỏi sự điều phối, ưu tiên và đôi khi là sàng lọc để ngăn lạm dụng và giữ cho hệ thống hoạt động trơn tru. Cuộc tranh luận này sẽ tiếp tục định hình tương lai của Bitcoin.

Đầu tư vào tiền điện tử tiềm ẩn rủi ro cao do biến động giá mạnh. #anhbacong