Ngày 5/6/2025, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã chính thức công bố quyết định giảm lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm, đưa mức lãi suất tham chiếu từ 2,25% về còn 2%. Đây là lần cắt giảm lãi suất thứ 8 liên tiếp của ECB trong vòng một năm qua, kể từ khi bắt đầu chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ vào giữa năm 2024.
Động thái này không nằm ngoài dự báo của giới phân tích và các nhà đầu tư, đặc biệt trong bối cảnh lạm phát đang giảm nhanh hơn kỳ vọng trong khu vực đồng tiền chung châu Âu (eurozone), trong khi tăng trưởng kinh tế vẫn trì trệ và chịu nhiều sức ép từ các bất ổn địa chính trị toàn cầu.
⸻
ECB giảm lãi suất: Bước đi đúng thời điểm hay dấu hiệu lo ngại?
Theo ECB, quyết định hạ lãi suất lần này được đưa ra sau khi đánh giá toàn diện về tình hình lạm phát hiện tại, xu hướng lạm phát cơ bản cũng như những tác động thực tế mà chính sách tiền tệ đang tạo ra đối với nền kinh tế khu vực.
“Quyết định giảm lãi suất được đưa ra dựa trên đánh giá mới nhất về triển vọng lạm phát, diễn biến lạm phát cơ bản và tác động của chính sách tiền tệ lên nền kinh tế,” ECB cho biết trong thông cáo báo chí.
Theo dữ liệu sơ bộ được công bố đầu tuần này, lạm phát tại eurozone trong tháng 5 chỉ còn 1,9%, chính thức xuống dưới mục tiêu 2% của ECB. Đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, lạm phát của khu vực này quay trở lại mức mục tiêu ổn định. Mặc dù đây là tín hiệu tích cực, nhưng tăng trưởng kinh tế lại chưa cho thấy sự hồi phục rõ rệt. Trong quý I/2025, GDP khu vực đồng euro chỉ tăng 0,3%, cho thấy nền kinh tế vẫn đang trong trạng thái tăng trưởng chậm và dễ bị tổn thương.
⸻
So sánh với giai đoạn thắt chặt: Lãi suất hiện tại chỉ bằng một nửa đỉnh năm 2023
Vào giữa năm 2023, ECB từng đẩy lãi suất lên tới 4% nhằm kiểm soát tình trạng lạm phát tăng phi mã sau đại dịch và cuộc khủng hoảng năng lượng do xung đột Nga – Ukraine. Tuy nhiên, chính sách thắt chặt tiền tệ kéo dài hơn một năm đã khiến nhiều nền kinh tế châu Âu rơi vào trạng thái tăng trưởng yếu, thậm chí suy thoái nhẹ ở một số quốc gia thành viên.
Việc lãi suất hiện nay chỉ còn một nửa so với đỉnh năm 2023 là minh chứng cho thấy ECB đang chuyển hướng mạnh mẽ sang chính sách hỗ trợ tăng trưởng, thay vì tiếp tục ưu tiên kiểm soát lạm phát. Thị trường tài chính phản ứng tích cực với động thái này, khi kỳ vọng về các chính sách hỗ trợ mới ngày càng tăng lên, đặc biệt trong bối cảnh các doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với chi phí vay vốn cao và nhu cầu tiêu dùng yếu.
⸻
ECB giữ quan điểm thận trọng, dự báo lạm phát cả năm 2025 là 2%
Mặc dù đã hành động, ECB vẫn thể hiện sự thận trọng trong các dự báo của mình. Trong báo cáo kèm theo quyết định lãi suất, cơ quan này dự báo lạm phát trung bình trong cả năm 2025 sẽ đạt 2%, giảm so với mức dự báo 2,3% được đưa ra vào tháng 3. Điều này cho thấy ECB tin tưởng rằng xu hướng giảm của lạm phát là thực chất, nhưng vẫn chưa hoàn toàn loại trừ các rủi ro có thể xảy ra trong thời gian tới.
Một trong những yếu tố gây bất định lớn là căng thẳng địa chính trị đang leo thang, bao gồm cuộc chiến thuế giữa Mỹ và các quốc gia trong Liên minh châu Âu. ECB cho biết, hiện vẫn chưa rõ tác động của các loại thuế mới đến lạm phát khu vực, đặc biệt trong bối cảnh EU đang tạm hoãn các biện pháp trả đũa thuế từ phía Mỹ. Tuy nhiên, các lãnh đạo EU cũng tuyên bố sẵn sàng triển khai biện pháp phòng vệ nếu cần thiết, điều này khiến triển vọng lạm phát trở nên khó dự đoán hơn trong trung và dài hạn.
⸻
Doanh nghiệp và thị trường: Kỳ vọng và thách thức đan xen
Đối với cộng đồng doanh nghiệp, việc lãi suất giảm về 2% được coi là tín hiệu tích cực, giúp giảm chi phí vay vốn và hỗ trợ khả năng mở rộng sản xuất – kinh doanh trong thời gian tới. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn đang tỏ ra thận trọng khi triển vọng tiêu dùng trong khu vực chưa thực sự phục hồi, và các rủi ro toàn cầu vẫn còn ở mức cao.
Trên thị trường tài chính, giới đầu tư đang kỳ vọng ECB sẽ tiếp tục chu kỳ cắt giảm lãi suất thêm một hoặc hai lần nữa trong năm nay, đặc biệt nếu dữ liệu vĩ mô tiếp tục cho thấy tăng trưởng yếu và lạm phát duy trì dưới mục tiêu.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cảnh báo rằng việc nới lỏng quá nhanh có thể dẫn đến mất cân bằng tài chính, đặc biệt nếu lạm phát quay trở lại do các cú sốc từ nguồn cung hoặc biến động chính sách từ các nền kinh tế lớn như Mỹ và Trung Quốc.
⸻
Tầm nhìn dài hạn: ECB có còn dư địa để hỗ trợ?
Câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu ECB có còn nhiều dư địa để tiếp tục hạ lãi suất trong bối cảnh lãi suất đã về mức thấp và chính sách tài khóa của nhiều quốc gia EU đang bị giới hạn bởi các quy định thắt chặt nợ công?
Một số chuyên gia kinh tế nhận định ECB có thể sẽ duy trì mức lãi suất 2% này trong một thời gian dài, trừ khi xuất hiện các yếu tố buộc họ phải điều chỉnh. Trong bối cảnh lạm phát đang ổn định, ECB có thể chuyển trọng tâm sang việc duy trì sự phục hồi kinh tế bền vững và ngăn ngừa nguy cơ giảm phát quay trở lại.
⸻
Kết luận
Quyết định giảm lãi suất của ECB xuống còn 2% là một bước ngoặt quan trọng trong chính sách tiền tệ của châu Âu, đánh dấu sự kết thúc của chu kỳ thắt chặt kéo dài và mở ra một giai đoạn mới tập trung vào phục hồi tăng trưởng. Mặc dù lạm phát đã hạ nhiệt, nhưng các bất định về địa chính trị, căng thẳng thương mại, và yếu tố chu kỳ vẫn đang đặt ra nhiều thách thức cho ECB và toàn khu vực.
Trong thời gian tới, giới đầu tư, doanh nghiệp và người tiêu dùng châu Âu sẽ tiếp tục theo dõi sát các bước đi của ECB, trong khi nền kinh tế eurozone cần thêm thời gian và các biện pháp phối hợp để thật sự trở lại quỹ đạo tăng trưởng bền vững.