Đồng sáng lập Ethereum, Vitalik Buterin, mới đây đã bày tỏ sự ấn tượng với một bước tiến quan trọng trong công nghệ zero-knowledge (ZK), gọi việc chứng minh ZK theo thời gian thực là “một bước tiến thực sự phi thường”.
Lời nhận xét này được đưa ra sau khi nhà phát triển Uma Roy thông báo nhóm của cô đã đạt được khả năng thực hiện chứng minh ZK theo thời gian thực trên Ethereum — một thành tựu từng được cộng đồng mật mã học xem là điều “viễn tưởng” chỉ một năm trước.
Cảnh báo về hiệu suất và độ tin cậy
Tuy được cộng đồng đón nhận nồng nhiệt, một số chuyên gia như nhà nghiên cứu Zeng Jiajun vẫn đặt nghi vấn về tính cách mạng của hệ thống chứng minh này, đặc biệt khi các dự báo trước đây cho rằng công nghệ này còn cách nhiều năm mới khả thi.
Ngay cả khi công nhận đây là một thành tựu lớn, Buterin vẫn thận trọng, lưu ý rằng hệ thống hiện tại chỉ xử lý tốt các trường hợp trung bình, chưa giải quyết được các tình huống xấu nhất — điều bắt buộc để có thể triển khai trên mạng chính Ethereum Layer 1.
Ông cũng nhấn mạnh việc hệ thống chưa được xác minh hình thức (formal verification), tức chưa trải qua kiểm định toán học nghiêm ngặt để đảm bảo tính chính xác — một thiếu sót nghiêm trọng trong môi trường Ethereum, nơi tính bất biến của mã và rủi ro tài chính là cực kỳ cao.
Tiêu thụ điện năng và mục tiêu mở rộng mạng lưới
Một vấn đề khác được Buterin đề cập là mức tiêu thụ năng lượng. Theo báo cáo, hệ thống chứng minh ZK theo thời gian thực hiện tại tiêu tốn khoảng 100 kilowatt — quá cao để có thể sử dụng phổ biến tại nhà hay trong các môi trường phi tập trung.
Theo ông, mục tiêu lý tưởng là hệ thống có thể chạy trên các máy chỉ tiêu thụ khoảng 10 kilowatt, nhằm mở rộng khả năng tiếp cận và phi tập trung hóa mạng lưới.
Buterin cũng liên hệ đột phá này với lộ trình mở rộng quy mô của Ethereum, đặc biệt là kế hoạch tăng giới hạn gas Layer 1 từ 10 đến 100 lần. Điều này đòi hỏi sự cải thiện đáng kể về hiệu suất chứng minh, nhấn mạnh rằng công nghệ ZK vẫn còn nhiều chặng đường cần hoàn thiện trước khi có thể tích hợp vào giao thức gốc của Ethereum.
Dù còn tồn tại nhiều thách thức, Buterin vẫn bày tỏ sự ngưỡng mộ dành cho nhóm của Roy, gọi thành tựu này là một cột mốc quan trọng trong tiến trình phát triển công nghệ ZK. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng cần thêm thời gian và nỗ lực để hiện thực hóa tiềm năng của công nghệ này trên quy mô toàn mạng Ethereum.