Việc Coinbase tài trợ cho cuộc diễu binh quân sự tại Washington, D.C. vào ngày 14/6 – nhân kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Hoa Kỳ – đã làm dấy lên làn sóng tranh luận trong cộng đồng tiền điện tử về việc liệu ngành này có đang rời xa lý tưởng ban đầu.
Sự kiện diễn ra trong bối cảnh làn sóng biểu tình “No Kings” lan rộng khắp nước Mỹ, phản đối chính sách nhập cư cứng rắn và trục xuất hàng loạt dưới thời Tổng thống Donald Trump. Trùng với sinh nhật lần thứ 79 của ông Trump, cuộc diễu binh bị nhiều người xem là biểu hiện của tư tưởng độc tài.
Coinbase – sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất tại Mỹ và đứng thứ ba toàn cầu – cùng với Amazon và 20 tập đoàn khác, tài trợ cho sự kiện này. Đáng chú ý, Palantir – công ty phân tích dữ liệu sử dụng hệ thống AI để thu thập thông tin công dân cho các cơ quan liên bang – cũng góp mặt trong danh sách nhà tài trợ. Với khoản tài trợ đáng kể và màn “tri ân” từ người dẫn chương trình, Coinbase một lần nữa trở thành tâm điểm, sau khi từng quyên góp 1 triệu USD cho lễ nhậm chức của Trump năm 2017.
Cộng đồng nhanh chóng đặt câu hỏi: Tiền điện tử – vốn được sinh ra từ tinh thần phản kháng hệ thống tài chính truyền thống – nay lại đồng hành cùng một biểu tượng quyền lực tập trung, liệu có còn giữ được bản sắc?
Từ Satoshi đến sự “chuyển hướng” của tiền điện tử
Khi Satoshi Nakamoto khai thác blog Bitcoin đầu tiên vào tháng 1/2009, ông để lại một thông điệp dẫn đến bài báo trên The Times, phản ánh việc chính phủ Anh chuẩn bị cứu trợ ngân hàng sau khủng hoảng tài chính. Bitcoin ra đời như một lời phản biện mạnh mẽ với hệ thống tiền tệ do các chính phủ và ngân hàng trung ương kiểm soát – vốn thường đặt gánh nặng khủng hoảng lên vai người dân.
Với cơ chế phi tập trung, blockchain mang lại khả năng giao dịch không qua trung gian – một giải pháp thay thế cho hệ thống tài chính truyền thống. Những người ủng hộ đầu tiên của Bitcoin là các nhà công nghệ, những người theo chủ nghĩa tự do cá nhân, phản đối sự giám sát và kiểm soát của nhà nước.
Vì thế, việc Coinbase – biểu tượng của thế lực thị trường tiền số – tài trợ cho sự kiện tôn vinh quân đội, vốn là đại diện điển hình cho quyền lực tập trung, đã khiến không ít người đặt dấu hỏi về định hướng hiện tại của ngành.
Felix Jauvin, người dẫn chương trình podcast Forward Guidance, viết trên nền tảng X: “Anh em ơi, tôi không nghĩ tiền điện tử còn là một phong trào phản văn hóa nữa.”
Phản ứng từ cộng đồng
Nhiều thành viên cộng đồng đồng tình, cho rằng tiền điện tử đã từ lâu rời xa sứ mệnh ban đầu – hoặc có lẽ, chưa bao giờ thực sự là một phong trào phản kháng. Một người dùng X nhận định:
“Tiền điện tử đã không còn là văn hóa đối lập từ ba năm trước. Nhưng vẫn sẽ luôn tồn tại những mảnh ghép đối kháng trong thế giới tiền điện tử.”
Một số khác chỉ trích việc chi hàng chục triệu USD từ ngân sách công cho sự kiện rồi lại cần thêm tài trợ doanh nghiệp. Một người châm biếm: “Coinbase có định tài trợ luôn việc sửa đường do xe tăng làm hỏng không?”
Một ý kiến khác nhận xét: “Cũng hợp lý thôi. Khoảng 30% cộng đồng tiền điện tử đã chuyển từ tư tưởng tự do sang ủng hộ chủ nghĩa MAGA kiểu phục tùng quyền lực.”
Dù vậy, không phải ai cũng đồng tình với chỉ trích. Có người cho rằng sự phát triển tự do, không chịu sự kiểm soát từ trên xuống, tất yếu sẽ dẫn đến những hướng đi khác nhau – đôi khi khiến một bộ phận không hài lòng: “Còn hơn là để một nhóm người quyết định điều gì là đúng hay sai. Chúng ta không thể vừa ăn bánh vừa giữ bánh được.”
Với nhiều nhà đầu tư, động thái của Coinbase đơn thuần là chiến lược kinh doanh – hướng đến lợi ích tài chính mà chưa thể vội kết luận là phản bội lý tưởng ban đầu. Tuy nhiên, câu hỏi về việc liệu tiền điện tử có còn là phong trào chống lại hệ thống cũ hay đã trở thành một phần của chính nó – vẫn đang là đề tài nóng bỏng.
